Babiogórcy ...

Porozmawiasz tu o szlakach, trudnościach na nich, znajdziesz propozycje wycieczek dla początkujących i zaawansowanych. Przeczytasz także informacje dotyczące schronisk, parków narodowych i krajobrazowych znajdujących się na terenie Beskidów i Pienin. Podyskutujesz na temat Beskidu Żywieckiego, Śląskiego, Sądeckiego, Niskiego, Makowskiego, Wyspowego oraz Pienin i Gorców.

Moderator: Moderatorzy

Awatar użytkownika
Grzegorz
Członek Klubu
Członek Klubu
Posty: 1677
Rejestracja: 08 maja 2007, 22:47
Kontakt:

Post autor: Grzegorz » 06 czerwca 2007, 8:06

pawelk pisze:dal ciekawostki jak tam wpływy sa szerokie - że w Jabłonce jest w szkole język słowacki
To prawda... ale prócz tego w kościele parafialnym w Jabłonce co niedziele jest też msza w języku słowackim - prawdopodobnie o 8.

Mało tego jeśli się chodzi po tutejszych sklepach to ma się wrażenie, że język słowacki jest tutaj urzędowym ;). A na pewno jest to najczęściej używany język na targu (jarmarku), który tutaj odbywa się co środę. Ma to związek z małą odległością do granicy i czeste odwiedziny przez naszych południowych sąsiadów - głównie w celach handlowych.
Awatar użytkownika
Grzegorz
Członek Klubu
Członek Klubu
Posty: 1677
Rejestracja: 08 maja 2007, 22:47
Kontakt:

Post autor: Grzegorz » 06 czerwca 2007, 8:14

pawelk pisze:dawniej w niektórych klasach w języku słowackim w ogóle prowadzone były zajęcia, a wpływy Słowackie są też na Spiszu tam są wsie gdzie większość uważa sie za SŁowaków, a przynajmniej uważają ze maja słowackie korzenie
Aby było ciekawie to powiem, że ja jestem w połowie spiszakiem (po tacie) i w połowie orawiakiem (po mamie) - ale że mieszkam na Orawie od urodzenia to bliżej mi do Orawy, chociaż musze przyznać, że na Spiszu tez jest ładnie i z żadnego innego miejsca nie widziałem lepszego widoku na Gerlach nie mówiąc już o Pieninach i Spływie Dunajcem.
Awatar użytkownika
Grzegorz
Członek Klubu
Członek Klubu
Posty: 1677
Rejestracja: 08 maja 2007, 22:47
Kontakt:

Post autor: Grzegorz » 06 czerwca 2007, 8:17

pawelk pisze:uczestnicy wyjazdu majowego MOJE widzieli, ale jesteśmy ciut głupawi ze nikt im fotek nie zrobił
Zrobił, zrobił :D I jak ładnie poprosicie ;) to wam nawet tu ładne zdjątko zamieści... Tylko dopiero jak do domu wróci :)
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 8:19

Rzeczywiście widok z Pienin na Gerlach jest nie do porównania. Jeśli chodzi o Twój rodowód to jesteś prawdziwym Babiogórcem. Choć na jarmarku w Jabłonce nie byłem to słowacki czuć tutaj mocno bo usłyszeć go nawet można od lokalnej ludności która mieszka w centrum. Sam miałem okazję uslyszeć taką rozmowę w języku słowackim.
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 9:13

A właśnie,że nie... To co dzieli Orawiaków od Babiogórców to właśnie Babia i tak dla łatwego zapamiętania :
południowe stoki babiej to Orawiacy a północne to Babiogórcy .
Są to dwie odrębne grupy etnograficzne i w dodatku do niedawna żyjące w niepełnej zgodzie ( delikatnie mówiąc) :D
Słynne są zwłaszcza Wypady Babiogórców na bogatszą Orawę w czasie 2 wojny światowej, gdy Orawa była przyłączona do Słowacji prohitlerowskiego księdza Tiso...
Do dzisiaj partyzantka AK (w/g Zawojan) na Orawie nazywana jest bandą ..

Tak, że należy zwracać na powyższym terenie baczną uwagę z kim się rozmawia :lol:
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 9:17

Dzięki za wyjaśnienia. A myślałam że Babia Góra łączy jak to w naszym przypadku...
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 9:34

Dziśiaj już chyba łączy ,jest coraz więcej mieszanych małżeństw a o pprzeszłości wspomniałem by uwypuklić ,że to są jednak 2 różne grupy etnograficzne , o różnym pochodzeniu , innej gwarze, kulturze, obrzędach i historii choć przenikających nawzajem.
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 9:36

Antek pisze:Dziśiaj już chyba łączy ,jest coraz więcej mieszanych małżeństw a o pprzeszłości wspomniałem by uwypuklić ,że to są jednak 2 różne grupy etnograficzne , o różnym pochodzeniu , innej gwarze, kulturze, obrzędach i historii choć przenikających nawzajem.
to fakt kultura Zawojan i Orawian jest bardzo różna że dzieli ich "tylko" Babia Góra. Nawet na czerwonym szlaku pozostaly przedwojenne słupy graniczne z napisem S i D które teraz służą jako "schodki" na tym szlaku.
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 15:18

noo te słupki to nie jest zbyt chwalebny okres historii - cóż jakoś nie podoba mi się Lipnica na Slowacji a Zawoja w Niemczech
Ostatnio zmieniony 15 czerwca 2007, 11:41 przez Anonymous, łącznie zmieniany 1 raz.
MałaBee

Post autor: MałaBee » 06 czerwca 2007, 15:36

a czy ktoś je poprzestawiał bo wydaje mi się że powinny być na odwrót.
Anonymous

Post autor: Anonymous » 06 czerwca 2007, 16:12

na południu była Słowacja a więc S, na północy Generalne Gubernatorstwo czyli D (Niemcy) i tak powinno być, a dziś niektóre słupki to po prostu są wykorzystane jako stopnie na szlaku
Anonymous

Post autor: Anonymous » 14 czerwca 2007, 12:07

A tu trochę historii, z Babiogórcami związane ponieważ też mają wołoskie korzenie.. :)



Nad Sołą i Koszarawą - nr 5 (60) - rok IV - 1 marzec 2001

poprzedni artykuł |spis treści| |archiwum| |strona główna| |następny artykuł|



POGODKI ŁOD BIESKIDA.

Pod tym tytułem będziemy drukować w kolejnych wydaniach NSiK pogodki autorstwa Antoniego Urbańca, górala z Pewli Ślemieńskiej, absolwenta SGPiS w Warszawie, redaktora naczelnego Słownika Biograficznego Żywiecczyzny.
mat
SKOND MY SIE WZIYNI
Downo, downo tymu. Tak downo co jakby wto Matuzalemowe mioł roki. To moze by bocył, abo i niy, co tu ka my dziśka som jes sumiała wielgo Karpacko Pusca.
Setne rozłozyste buki rosły se hań pod Pilskiym, Racom i Baraniom,a nawet haw w Kiełbasowie, na Grojcu, cy tam kany dzisiok je Moscanica. Ka nieka minydzy nimy cerniały smyrecki, lebo świyciły posrybrzane jedle, zaś na łyngak nad rzykami rosły se łolse. Bór był ćmawy, łotympny, a panował w nim jyno niedźwiydź i tur. Roz kiela cos uherskim ślakiem wijoncym sie nad Sołom i Kosarawom przedarła sie kupiecko karawana i tela.
Wto kiedy piyrsy spostrzyg, co to jak wiycie w tej piosynce - jest takie miyjsce na ziymi - ka sie pobudować i łosiedlić worce, tego juz wiycie nie dójdymy. No ale koniec końców zacyni tu zaglondać ludziska za Ślońska z Moraw i wte,Boze przeboc, to niescyńście sie lo tej ziymi zacyno.
Dziśka wiycie to las jes ino tam, ka sie wto wydropać nimoze. Pobudowali ludziska swoje hyze - zeby to jesce ino hyze. Łone wse tu stoły łodkond cłek sie tu nased. Ale jak łoni to godajom, pobudowali daće na Płoym pod Romankom, na Małym Ciścu pod Baraniom, w Rycyrkak pod Praszywkom, na Zakociyrzu i kany ino. Jedyn panocek to se jaze z daćiom pod Lipowskom wyloz,bo mu biydokowi w Zywcu powietrza było mało.
I wto tu terozki panuje,kie lo dzikiego zwiyrza miyjsca nie staje? Łoj zmiyniajom sie casy zmiyniajom. No ale poćmy po kolei. Piyrsi w nase strony zacyni przibywać Slonzocy i Morawianie, wtorym u siebie było juz chyba ciasnawo. Zacyni tez sukać tu schroniynio ci, wtórzy ni mogli wydzirzyć urdynki łod uherskik cy łorawskik panów. Sukali tu tez schroniynio ci, wtorym sie pod nogami poliło i przed zymstom panów trzeja im było uciekać, jak na tyn przykłod Sztanikom z Ukrainy, cy Piątkom z Litwy, wtórzy zasyli sie na Kubiesówce i Długim Groniu pod Krawcowym Wiyrchym i tak dali pocontek wsi wtoro sie Glinka nazywo.
Łod nos tez ludziska uciekali, jak im Komorowscy cy Wielopolscy zyć nie dali. Bo jakuz mieli nie łuciekać, kiej panowie nic na ludzi nie łuwozali.
Dejmy na tyn przykłod: Kie na Zywieccyźnie zacyni fol warki zakładać to bez pytanio chłopów na Jeleśni, Lipowej, Pietrzykowicach, Ciścu, Swinnej z co lepsyk gruntów rugowano i przenosono ik w góry, coby se korcowali lasy pod nowe pola. A musiały to być grunta ładne, równe, a i gospodarstwa nie małe, skoro w Leśnej ino na gruncie jednego chłopa - Pawlusa Urbana - folwark powstoł.
Cofnijmy sie jednak do pocontku. Po Ślonzokak i Morawianak, tak kasik w sesnostym, siedymnostym wieku zacyna w te stronny napływać wielko fala łosadnictwa wołoskiego, wtorom wyndrujoncy kajsik łod Rumunii graniami Karpat pastyrze wołoscy zacyni. No ale ci Wołosi to nie tacy se tam ino pastyrze łowiec. Ucyni godojom i pisom, co uni swoje korzyni - znacy sie ci Wołosi - majom i na połedniu Francyji,i we Włochak i na Bałkanak, a nawet i u Celtów.
No i wiycie moi łoztomili jakby tak to syćko policyć, to na chłopski rozum mozno pedzieć, ze ka jako dziedzina, tam nasa rodzina. Haj.

Antoni Urbaniec
MałaBee

Post autor: MałaBee » 14 czerwca 2007, 19:06

Piękna historia Antek!!!
Anonymous

Post autor: Anonymous » 15 czerwca 2007, 11:43

no pikne Antek pikne
Anonymous

Post autor: Anonymous » 19 czerwca 2007, 21:53

A to też moja Zawoja...
I słownik gwary :http://www.przyslop.zawoja.pl/slownik_gwary/index.html

http://www.przyslop.zawoja.pl/


foto
Słownik gwary babiogórskiej

Nazwy potraw i wytworów spożywczych

* breia - gęsta zupa mleczna z ciastem
* bryndza - miękki ser owczy
* bukta - ciasto drożdżowe, odświętne
* bunc - twardy, suszony ser owczy
* gielas - kwaśna zupa z owoców
* hybanki - kluski z tartych ziemniaków
* jarzec - jajecznica
* kalnica - gotowana woda z dodatkiem mąki
* kanwiśniok - chleb przaśny (kiedyś pieczony dla żołnierzy)
* kołoc - placek drożdżowy z serem lub jagodami
* krupy - kasza
* kukiełka - bułka w kształcie osoby z ciasta drożdżowego
* kulasa - potrawa z tartych ziemniaków z mlekiem lub tłuszczem; potrawa z gotowanej na wodzie mąki, (bardzo gęsta) - podawanej z mlekiem
* kwacanka - zupa z karpieli i marchwi
* kwaśnica - zupa z kapusty podawanej z ziemniakami, okraszonej słoniną
* leberka - pasztet wieprzowy
* makuła - kluski z makiem
* mocane (moconka) - chleb moczony w roztopionym tłuszczu
* moskalik - placek pieczony na płytach od pieca (z mąki, ziemniaków i jajek)
* placki tarciane - placki ziemniaczane
* prazuchy - kluski na parze
* scypa - kapusta z mlekiem i ziemniakami
* skibki - prażone skórki z chleba
* spyrka - wędzona słonina
* stopka - kasza
* śtuka - gotowane mięso
* targane - bułka moczona w mleku
* uobzygła - kwaśne mleko
* uopiekanek - pieczony w węglu ziemniak
* uoscypek - wędzony ser owczy
* wuodzianka - zupa z suszonych grzybów, nie zabielana śmietaną
* zacierka - zupa mleczna z dużymi kluskami
* zamiałki - zupa mleczna z lanym ciastem, bardzo gęsta
* żentyca - serwatka z owczego mleka

Przedmioty codziennego użytku

* cebrzyk - drewniane naczynie do pojenia bydła
* cierlica - przyrząd do obróbki lnu cieślica - siekiera
* ciosek - drewniany przyrząd do wygarniania węgli z pieca chlebowego
* czopek - rozbity, dziurawy garnek
* donko - pokrywka na garnek
* dzieska - naczynie do wyrabiania ciasta
* dziopa - szmata
* gielatka - dzieża do wyrobu ciasta
* gliniocek - mały, kamionkowy garnek
* gnotek - pień do rąbania drew
* kartac - szczotka do mycia podłóg kijanka - przyrząd do prania
* kopyś - drewniana łyżka
* kosok - sierp
* kreple - szczotki do czesania wełny
* krozalnica - przyrząd do szatkowania kapusty
* kruźlik - naczynie do przechowywania masła
* laska - metalowa krata do suszenia owoców
* łyźnik - półeczka na łyżki
* maśnicka - naczynie do wyrobu masła
* miyndlica - przyrząd do obróbki łodyg lnu
* obuocek - naczynie do noszenia wody z wygiętym, drewnianym uchwytem na ramiona
* powonska - ściereczka lniana do odcedzania mleka
* prasa - żelazko
* puciera - naczynie do kwaszenia mleka
* putnia - konewka
* pyciok - mały garnek
* pyjdy - nosidła do wiader, służyły do przynoszenia wody
* rogolka - mątewka
* ronecka - mały żeliwny garnek
* sceć- szczotka do czesania lnu
* sieckarnia - urządzenie do siekania słomy
* skoblica - nóż bednarski
* skopiec - drewniane wiadro przeznaczone do udoju krów
* uocydzarka - naczynie drewniane z dziurkami do cedzenia mleka
* uodropek - miotła( stara, zużyta )
* uopołka - pojemnik ze słomy do formowania chleba
* uośnik - przyrząd do ostrzenia drewna
* zaguówek - poduszka
* zieleźniok - garnek aluminiowy
* źradko - lusterko

Nazwy części garderoby

* bacioki - gumowce
* baranica - duża, wełniana chustka na plecy, noszona zimą
* berchecica - flanelowa chustka na głowę
* berchetka - flanelowa półhalka
* ciacka - beret męski
* ciasnocha - koszula damska
* cuba - kok upięty z warkocza
* cucha - kożuszek krótki, bez ramion
* gunia - wierzchnie okrycie górali, wykonane z grubej wełny
* iglice - spinki do włosów
* jadwiśka - bluzka
* jakla - bluzka
* kabot - płaszcz
* kabotek - krótki żakiet, marynarka
* meszty - tenisówki
* mycka - nieduża, ściśle przylegająca do głowy czapka
* podzofki - kalesony
* portki bukowe - spodnie
* smaciotko - chusteczka do nosa
* smatka - chustka na głowę
* taśka - torebka
* uonycka - onuca
* zachlaśnica - szeroka spódnica
* zaposka - fartuch perkalowy, przykrywający prawie całą spódnicę

Nazwy czynności lub stanów

* biedkować - narzekać
* bocyć - pamiętać
* bośkać się - całować się
* brewerzyć - żartować
* bromblować - niegrzecznie odpowiadać
* bulceć - mówić szybko i niewyraźnie
* cewieć - długo chorować
* cupieć - klęczeć, kucać
* dogryzać - dokuczać komuś
* drzystać - mieć biegunkę
* fuceć się - gniewać się
* handrocyć się - przekłócać się
* harceć - chrapać
* haryndować - dzierżawić
* holofić - hałasować
* kidać - wyrzucać obornik; w znaczeniu kido sie- pada śnieg
* krozać - szatkować
* krzypać - kaszleć
* muordować się - męczyć się
* pochać - palić fajkę, papierosy
* poziyrać - spoglądać
* pytać - prosić kogoś o coś
* rajić - zachwalać
* ropsikować - zbójować
* rypać - uderzać
* sarpać się - złościć się
* skrobać - obierać ziemniaki
* skropcać się - marszczyć twarz
* strzebać - jeść niechętnie
* sulać - zawijać
* ściebać - oszczędzać
* śliptać - płakać po cichu
* targać- wyrywać
* trapić się - martwić się
* ukatrupić - zabić
* uoduosobić się - odzielić się
* uotawić się - odżyć
* uozcapierzyć - rozłożyć
* usuścić - zaplanować coś bez czyjejś wiedzy
* uśkwierknoć - umrzeć, zamarznąć
* uwidzieć - zobaczyć
* uźreć - ugryźć
* wyryktować - ustroić
* wyryktować się - ubrać się ładnie
* wyscyrzać (zoby) - uśmiechać się
* wyźlamdać - uprosić
* zabocyć - zapomnieć
* zatyrać - zagubić
* zazbyrceć - zadzwonić
* zwyrtnoć się - obrócić się
* źlamdać - marudzić

Nazwy nosicieli cech

* akuratny - dokładny
* baraba - chuligan
* barchaty - gruby, otyły
* błanowiec - bardzo głodny
* chowaniec - adoptowane dziecko
* chudok - biedny
* chyrlok - chorowity
* ciućmok - gapa
* cliwy - brzydki
* fiskorz - fałszerz
* frajerka - kochanka
* gazdosek - młody gospodarz
* gibki - szybki
* głyc - chytry
* gryfny - zgrabny
* grzecny - wykształcony
* hastera - zła dziewczyna
* haśnik - dziecko
* holec - młody chłopiec
* huncwot - łobuz
* kadela - chytry, skąpy
* kastrok - niechlujny
* kołton - nieuporządkowany, bezmyślny
* kumoska - sąsiadka lub chrzestna
* luty - smutny
* masny - gruby
* masny - tłusty
* morowiec - odważny
* nabytni syn - syn nieślubny lub innego ojca
* nienazarty - chciwy
* niepilec - obcy
* patorocny - niezręczny
* pazgrawy - chciwy
* przezimka - panna z dzieckiem
* pyziaty - gruby
* ropsik - zbój
* setera - kobieta bardzo kłótliwa
* skokac - wesoły, żywy
* skrepulok - skąpiec
* sprzycny - niegrzeczny
* stokac - maruda
* świdrowaty - zezowaty
* uokszta - fałszywy
* uokulony - kulawy
* uopacniok - ktoś, kto wszystko robi odwrotnie niż potrzeba
* uopaterny - ostrożny
* uscypta - skąpiec
* wrodny - brzydki
* zapuoziały - chorowity lub niedojrzały

Wołochizmy

(słownictwo pochodzenia wołoskiego)

* baca - główny pasterz
* bryndza - ser owczy
* gielet - naczynie do dojenia owiec
* honielnik - pomocnik pasterzy
* jarka - owca, która nie miała młodych
* juhas - pomocnik bacy
* kierdel - stado owiec
* klag - podpuszczka z żołądka cielęcego
* koliba - przenośny szałas, nocowali w nim pasterze
* kornuta - rogata owca
* koszar - zagroda dla owiec
* mraźnica - zagroda dla owiec z drzew iglastych
* redyk - spędzanie owiec z hal
* strąg - spędzanie owiec do udoju
* styra - owca hemafrodyta
* szałas - pomieszczenie dla pasterzy
* wetula - starsza owca lub koza
* żentyca - serwatka z owczego mleka

Słownictwo związane z uprawą roli i utrzymaniem domostwa

* cija - koz
* corek - wydzielony deskami kawałek pomieszczenia dla zwierząt lub na ziemniaki
* drabiniok - wóz do zwożenia siana i zboża
* dyle - podłoga z desek
* gawiedź - drób
* gumiok - wóz na kołach gumowych
* izdebka - mały pokój
* kociniec - miejsce w oborze dla drobiu
* kuca - szopka przy domu
* lyterki - mały wóz drabiniasty
* morzysko - kolka u zwierząt
* notoń - podwórko
* orcyna - grunt orny
* pasionek - pastwisko
* pogrótka - podmurówka z kamienia od strony frontowej
* półkoski - wóz z wikliny wplatanej w drabiny wozu
* przyścionki - przejście między oborą a domem
* sosiek - skrzynia na zboże
* śrobek - przybudówka do stodoły, pomieszczenie na sprzęt rolniczy
* świtnica - największy pokój
* tocki - snopy owsa
* trownica - chusta do noszenia trawy
* uokocek - snop zboża
* uokocki - snopy zboża przed omłotem
* uotawa - poplon
* wogieł - kąt
* wychodek lub sroc - ubikacja
* zogać - drewutnia
* zyrdki - ogrodzenie pól, pastwisk

Słowakizmy i czechizmy

(słownictwo pochodzenia słowackiego i czeskiego)

* chwost - ogon
* dziedzina - wieś
* huba - grzyb
* jar - potok
* kładziwo - młot
* kłobuk - kapelusz
* krompac - kilof
* kwaki - karpiele
* lemiec lub obójek - kołnierzyk
* modrys, brzim - modrzew
* nakowa - kowadło
* obec - gmina
* ostrężyna - jeżyna
* siodło - przełęcz
* strom - drzewo
* wrecho - wymię

Hungaryzmy

(słownictwo pochodzenia węgierskiego)

* baga - tytoń
* bezera - niegodziwiec, łajdak
* bitang - włóczęga
* ceper - mieszkający na nizinach ( pogardliwie )
* cifra - ozdoba spodni
* czekan - duży młot
* delangus - leń, próżniak
* dudy - instrument muzyczny
* gazda - właściciel stada, najważniejszy na hali
* gombik - guzik
* gunia - wierzchnie okrycie
* hajduk - żołnierz
* juhas - pasterz owiec, pomocnik bacy
* kujon - żartowniś, krętacz
* sietniok - chory na niedoczynność tarczycy
* topanki - pantofle
* wereda - wyzyskiwacz, zły człowiek

Germanizmy

(słownictwo pochodzenia niemieckiego)

* bajerska maszyna - tartak
* bicygiel - rower
* borgować - pożyczać
* brusić - ostrzyć
* falfa - część kołowrotka, nawija skręconą wełnę
* framuga - rama okienna
* fura - wóz
* hamernia - huta
* hamernik - hutnik
* harendować - dzierżawić
* hiber hop - tak samo
* holweg - droga leśna
* kachel - piec kaflowy
* knap - tkacz sukna
* lozerka - złączenie urwanego łańcucha
* piglajs - żelazko
* rajbować - zacierać, wygładzać
* rajśtyk - droga w lesie
* rajwak - awantura
* pszynkwas - w sklepiep
* śperchet - piec, tzw. kuchnia angielska
* śpularys - portmonetka
* tajch - staw za zapor
Ostatnio zmieniony 20 czerwca 2007, 14:38 przez Anonymous, łącznie zmieniany 1 raz.
ODPOWIEDZ